در طراحی سالن آمفی تئاتر چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

امروزه طراحی سالن آمفی تئاتر به صورت استاندارد، مستلزم درک روابط پیچیده‌ای است که برخی از آنها براساس مشاهدات و تجربیات گروهی از متخصصان، معماران، کارگردانان، طراحان و دیگر عوامل طراحی، ساخت، اجرا و نگهداری از سالن‌ است. در این مطلب با تعدادی از نکات مهم در طراحی سالن آمفی تئاتر همراه شما خواهیم بود.

طراحی سالن آمفی تئاتر نیازمند رعایت ضوابط و استانداردهایی است که در تمام دنیا اجرایی شده‌اند. به عنوان نمونه حداکثر ظرفیت تماشاگران به شمایل انتخاب شده چینش صندلی آمفی تئاتر و محدودیت‌های موجود در این سالن‌ها بستگی دارد.

عوامل دیگری که در طراحی سالن آمفی تئاتر نقش پررنگی دارند، عبارتند از: سطوح و خط دید، سهولت در رفت و آمد، میزان انعکاس اصوات، اندازه و شکل صحنه، فاصله ردیف‌ها، فاصله راهروها و…

عمر بنای یک سالن حداکثر 50 سال است و ممکن است در سال‌های بهره برداری، دکوراسیون و تجهیزات آن، بارها مورد تعویض، تعمیر و بازسازی شود؛ اما تغییر ساختمان و معماری آنها به این سادگی امکان پذیر نیست. بنابراین رعایت نکات گفته شده در این مقاله می‌تواند به عمر مفید این ساختمان‌ها و استفاده بیشتر از آنها کمک کند.

طراحی سالن آمفی تئاتر و نکات مهم آن

کاربری و هدف سالن آمفی تئاتر

اولین نکته مهم در طراحی سالن آمفی تئاتر، صندلی آمفی تئاتر است. سالن‌ها باید به صورتی طراحی شوند که مخاطب بیشترین احساس رضایت و راحتی را داشته باشد. ابتدا باید به طور دقیق بدانید که سالن برای چه هدفی ساخته شده است؛ نمایش تئاتر، نمایش فیلم یا برگزاری همایش و…

حال سؤال این است که چگونه می‌توان تجریه مخاطب از اجرا  را به تجربه‌ای عالی برای هر دو طرف تبدیل کرد؟ به عنوان مثال، اگر شما به یک آمفی تئاتر برای تماشای برنامه‌ای بروید، احساس صمیمیتی که در وجودتان ایجاد می‌شود، شما را جذب نمایش خواهد کرد.

در این نوع اجرا تماشاگران به صحنه نزدیک‌تر بوده و خود را به طور مستقیم در مقابل بازیگر می‌بینند؛ بنابراین تجربه بهتری از آن اجرا خواهند داشت. صدا در یک سالن آمفی تئاتر به صورتی کنترل می‌شود که صوت‌های کم را نیز پشتیبانی می‌کند. همین موارد موجب رضایت تماشاگران می‌شود.

خط دید تماشاگران

ارتباط گرفتن تماشاگر با بازیگر تئاتر و لذتی که از دیدن بازی او می‌برد، به طور قابل ملاحظه‌ای به زاویه دید او نسبت به صحنه بستگی دارد. توزیع صندلی آمفی تئاتر و نوع ساختار سالن یکی دیگر از نکات مهمی است که رعایت آن در طراحی سالن آمفی تئاتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

ردیف‌های صندلی آمفی تئاتر، معمولاً انحنادار هستند تا تماشاگران بتوانند تمام صحنه را به طور مستقیم مشاهده کنند.

آکوستیک و سیستم صوتی سالن آمفی تئاتر

هندسه کلی سالن باید به صورتی طراحی شود که به طور طبیعی بتواند آکوستیک آمفی تئاتر را بهبود ببخشد؛ به عنوان مثال می‌توان از بازتاب کننده‌های صدا و دیوارها استفاده کرد.

اجرای زنده موسیقی در سالن‌های آمفی تئاتر که صدا زیاد است و کمی انعکاس صدا در آن وجود دارد، موجب منعکس شدن موسیقی می‌شود و کل سالن را پر می‌کند و تماشاگر از این نوع اجراها که خود را به خواننده و گروه موسیقی نزدیک‌تر می‌بیند، خوشنودتر است.

در عین حال که سیستم صوتی حرفه‌ای این سالن‌ها با پوشش پایین‌ترین نوع صدای بازیگر می‌تواند در القای حس بازیگر به تماشاچی کمک کند. برای برنامه‌های تئاتری، در صورتیکه حداکثر تعداد مخاطبان 200 نفر باشد، لزومی به استفاده از دستگاه‌های تقویت صدا نیست و در صورت کاهش فاصله متوسط بین مخاطبان و بازیگران استفاده از تمهیدات آکوستیکی برای نمایشنامه‌های معمولی نیاز است.

شیب جایگاه تماشاگران

میزان شیب جایگاه همان مقدار که برای دید تماشاگران اهمیت دارد، برای شنیدن راحت‌تر صداها نیز مهم است؛ زیرا صدا در هنگام عبور از جایگاه به علت خاصیت جاذب بودن بدن مخاطبان ضعیف می‌شود؛ از این رو، با استفاده از بازتابنده‌های سقفی، باید حداقل شیب لازم را که مانع دید مخاطبان نشود، برای جایگاه در نظر گرفت.

راهروهای سالن آمفی تئاتر

عرض راهروهای سالن باید برحسب تعداد جمعیت حاضر در سالن (تعداد صندلی‌ها) محاسبه شود. باید به این نکته توجه کرد که در صورت ازدحام جمعیت، عرض طراحی شده برای راهرو آسیبی به افراد نرساند.

شیب، پله و عمق راهروها تأثیر مستقیمی در خروج تماشاگران دارند و باید کف راهروها از مصالح غیر لغزنده و غیر قابل اشتعال پوشیده باشد. وجود چراغ مخصوص روشن برای آگاهی تماشاگران از ابتدای شیب کف راهرو تا انتهای آن نیز مهم می‌باشد.

صندلی تماشاگران

در مقاله‌های قبلی درباره استانداردها و طراحی صندلی آمفی تئاتر به صورت مفصل صحبت کردیم. جنس و مصالح به کار رفته در صندلی‌های سالن نمایش باید مقاوم، قابل شستشو، غیر قابل اشتعال و راحت باشد.

به دلیل تماشای چند ساعته نمایش‌ها، برای کفی و پشتی صندلی‌ها باید از فوم‌های مناسب، پیشرفته و پلاستیک‌ها یک تکه استفاده شود. طراحی آنها باید متناسب با حالات مختلف بدن انجام شود و ارتفاع پشتی صندلی‌ها باید به نحوی باشد که مخاطب تا آخر نمایش احساس خستگی و درد در ناحیه کمر و پا نداشته باشد.

در چیدمان صندلی‌های سالن باید فاصله ردیف‌ها از هم، زاویه دید چشم و گردش سر رعایت شود. بر همین اساس، بهتر است صندلی‌ها حداقل 100 سانتی متر از هم فاصله داشته باشند و فاصله اولین ردیف به سن از 3 متر کمتر نباشد.

در صورت نیاز می‌توان در ردیف اول صندلی‌های VIP را قرار داد تا میهمانان ویژه در این قسمت حضور پیدا کنند؛ بهتر است این ردیف به طور کامل در عرض سالن قرار گیرد و راهرویی وسط آن به جهت دسترسی وجود نداشته باشد تا از تردد غیرضروری جلوگیری شود.

توجه به تأسیسات مکانیکی و الکتریکی

اجرای زیرساخت مناسب تأسیسات مکانیکی و الکتریکی سالن‌های آمفی تئاتر از دیگر نکاتی است که باید در طراحی سالن آمفی تئاتر مورد توجه قرار داد. سیستم گرمایش و سرمایش، سیستم تهویه مطبوع، جعبه‌های آتش نشانی و کپسول‌های خاموش کننده آتش، جعبه کمک‌های اولیه، سیستم نورپردازی، سیستم‌های نظارت تصویری، هواسازها، لوله کشی‌ها، کابل کشی‌ها، سیستم‌های مورد نیاز روی صحنه و… از این دست موارد هستند.

آماده سازی و اجرای درست این تأسیسات مطمئناً در کیفیت و عمر مفید سالن تأثیر مستقیم دارد و توجه به آن موجب رضایت تماشاچیان و بازیگران می‌شود.

دکوراسیون سالن آمفی تئاتر

اجرای یک دکور مناسب، زیبا و مفهومی برای هر سالنی مهم است. ایجاد دکورهای بصری در آماده سازی مخاطبان برای شروع تماشای یکی نمایش تئاتر مؤثر خواهد بود. استفاده از ترکیب رنگ‌های گرم و متریال های چوب و MDF سالن و صحنه تئاتر را حرفه‌ای و شگفت انگیز می‌کند.

دکوراسیون چنین سالن‌هایی فقط به مبلمان و صندلی‌های داخل سالن مربوط نمی‌شود؛ این موارد در زیباسازی کفپوش سالن و صحنه، رنگ کفپوش ها، رنگ، اندازه و طراحی پرده‌های صحنه نمایش، دیوارکوب‌ها و آثار تزئینی روی دیوارها، نوع چینش چراغ‌ها، نحوه شماره گذاری صندلی‌ها، جنس متریال و رنگ درب‌ها و… نیز مربوط می‌شود.

نتیجه گیری

استانداردهای طراحی و اجرای دکوراتیو سالن آمفی تئاتر علاوه بر مسائل زیبایی شناختی و معماری، موارد فنی و استانداردهای دیگر باید در خصوص جانمایی تجهیزات سیستم‌های صوت و تصویر، نورپردازی، سن (صحنه)، نوع، جنس و ارگونومی صندلی‌ها، کفپوش و پوشش دکوراتیو دیوار و آکوستیک حرفه‌ای سالن و… مورد بررسی قرار گیرد.

تئاتر به عنوان هنری تأثیرگذار در فرهنگ سازی جامعه می‌تواند برای دولت‌ها ابزاری کارآمد برای آموزش‌های اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و سیاسی باشد. به همین علت، توسعه و طراحی سالن آمفی تئاتر در ابعاد کمی و کیفی مقوله مهمی است که استانداردها باید در آن رعایت شود.

منبع: سریر آسیا