10 سالن آمفی تئاتر برتر ایران کدام اند؟

آمفی تئاتر یا تماشاخانه محلی است که معمولاً به صورت روباز جهت نمایش تئاتر و تعزیه ساخته می‌شود اما به صورت عمومی به سالن‌های سرپوشیده تئاتر نیز آمفی تئاتر می گویند. کشور ما نیز دارای آمفی تئاترهای قدیمی و مشهور بزرگی است که نمایش‌های معروف و بازیگران بزرگی را مخاطبان روی صندلی آمفی تئاتر آن به خود دیده‌اند. در این مقاله به معرفی 10 آمفی تئاتر برتر در ایران می‌پردازیم.

1-پردیس تئاتر تهران

این سالن را می‌توان آمفی تئاتر برتر ایران دانست. پردیس آمفی تئاتر تهران در حال حاضر بزرگترین و مجهزترین سالن آمفی تئاتر ایران است. تئاتر خاوران که به پردیس تئاتر تهران معروف است مساحتی بالغ بر 25 هزار و 200 متر مربع با زیربنای 16 هزار و 330 متر مربع را در خود جای داده است.

این مجموعه در کنار فرهنگسرای خاوران به بهره برداری رسیده است و این روزها به یکی از مراکز تخصصی نمایش تئاتر تبدیل شده است. سالن اصلی این مجموعه ظرفیتی برابر هزار نفر داشته و مواردی مانند تئاتر موزیکال، تئاتر سنتی و مذهبی، اجرای ارکستر سمفونیک، کنسرت موسیقی و… در آن قابل اجرا می‌باشد.

مجموعه پردیس تئاتر تهران دارای 4 سالن دیگر برای نمایش تجربی با ظرفیت 150 نفر و یک سالن 120 نفره دیگر ویژه نمایش‌های تئاتر عروسکی دارد. سالن مناسب گروه‌های موسیقی نیز ظرفیتی بالغ بر 200 نفر علاقه مند را در خود جای می‌دهد.

این مجموعه زیر نظر شهرداری تهران فعالیت می‌کند و علاوه بر سالن‌های نمایش تئاتر، دارای کارگاه خیاطی، سالن‌های تمرین، کارگاه‌های ساخت دکور، اتاق گریم و دیگر امکانات جانبی و فضاهای پشت صحنه می‌باشد.

سالن‌های این مرکز با نام هنرمندان معروف و محبوب نامگذاری شده‌اند: سالن‌های علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، داوود رشیدی، محمود محمد و جمشید مشایخی. این مجموعه همچنین دارای یک سالن آمفی تئاتر هزار نفره روباز و یک مجموعه فرهنگی و هنری به مساحت 3500 متر مربع است و برای نمایش‌های آیینی و مذهبی در در نظر گرفته شده است.

یکی از ویژگی‌های مهم و جالب این مجموعه تئاتری این است که کف سالن اصلی نمایش تئاتر این مرکز قابلیت تغییر زاویه کف زمین را دارد و این ویژگی باعث شده است که برای اجرای دکورهای با کف صحنه شیب دار مناسب باشد.

2- آمفی تئاتر یا تماشاخانه سنگلج

این سالن قدیمی‌ترین سالن نمایش تئاتر و یکی از ده آمفی تئاتر برتر ایران است. تماشاخانه سنگلج در اوایل دهه 1340 با مساحتی بالغ بر 1034 متر مربع و در کنار باغ سنگلج که امروزه به نام پارک شهر شناخته می‌شود، توسط مهندس بابائیان ساخته شد.

این تماشاخانه پس از تکمیل ساخت، تحویل وزارت فرهنگ و هنر شد. این آمفی تئاتر در روزهای نخست نام 25 شهریور را داشت و در مهر 1344 همراه با اولین جشنواره نمایش‌های ایرانی افتتاح شد و در همین زمان نمایش پهلوان اکبر می‌میرد در این آمفی تئاتر به نمایش درآمد.

در ابتدای شروع فعالیت، این مجموعه از لحاظ فنی، تجهیزات نور و صدا و آکوستیک سالن در نوع خود بی نظیر بوده است. از ویژگی‌های متمایز این سالن نسبت به سالن‌های دیگر در آن زمان، وجود امکانات صحنه‌ای شامل سن گردان، میله‌های بالا برنده پرده، دکور و… بود.

در حال حاضر این تماشاخانه قدیمی و ارزشمند به علت قدمت تاریخی خود و تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی متعددی که پشت سر گذاشته است، باز هم مورد بی مهری و بی توجهی قرار گرفته است. به هر حال سنگلج هنوز هم چون پدری مهربان در خانواده تئاتر کشور، میزبان عاشقان فرهنگ و هنر ایران است.

3- تماشاخانه ایرانشهر

این تماشاخانه را نیز می‌توان به عنوان یکی از 10 آمفی تئاتر برتر ایران نامید که در ضلع شرقی پارک هنرمندان تهران واقع شده است. این مجموعه دارای دو سالن نمایش است که در سال 1388 زیر نظر شهرداری تهران افتتاح شد.

مجموعه تئاتر ایرانشهر مساحتی بالغ بر 2500 متر مربع و محوطه پارکی 600 متری دارد و در پارک هنرمندان تهران ساخته شده است. سالن‌های این مجموعه با نام های استاد ناظرزاده کرمانی و استاد سمندریان نامگذاری شده‌اند.

از ویژگی‌های سالن حمید سمندریان می‌توان به امکاناتی مانند موارد زیر اشاره داشت:

• میکسر نور
• 57 دستگاه پروژکتور با قابلیت جابه‌جایی در زوایای مختلف
• طراحی به صورت چهارسو و 6 سکو برقی جهت سهولت در رفت و آمد و جابه‌جایی تماشاگران
• دو دستگاه مه ساز و یک فلشر
• میکسر صدا با شش باند
• سیستم ضد حریق و سیستم حرارتی، برودتی و دوربین‌های مداربسته تصویری
• چند اتاق گریم دارای استانداردهای اروپا

4- تئاتر سعدی

این تماشاخانه یکی از تأثیرگذارترین آمفی تئاتر برتر تاریخ تئاتر ایران محسوب می‌شود و در پاییز 1329 تأسیس شده است. این مجموعه در سال 1348 در حالی دچار حریق شد که سالن‌های آن به عنوان سینما استفاده می‌شد و به سینما سعدی معروف شده بود.

از آثار نمایشی معروف در تئاتر سعدی می‌توان به بادبزن خانم ویندرمیر (اولین نمایش تئاتر در این سالن)، چراغ گاز، از طبع خارج شد، اوژنی گرانده، مونتسرا، شنل قرمز و تارتوف اشاره کرد.

5- پردیس تئاتر شهرزاد

این مجموعه خصوصی دارای سه سالن نمایش با ظرفیت 700 تماشاگر است که در سال 1396 از زایشگاه امید به مجموعه نمایش تئاتر تبدیل شده و نام این مجموعه نیز از شهرزاد قصه گوی داستان‌های هزار و یک شب گرفته شده است.

پردیس تئاتر شهرزاد که در خیابان حافظ واقع شده است محلی برای حرفه‌ای‌ها و پرورش استعدادهای نو در تئاتر ایران می‌باشد. این مجموعه در حال حاضر بزرگترین سالن بلک باکس خصوصی کشور را با امکانات فنی خوب در اختیار دارد.

6- ایوان شمس

این محل یکی از سالن‌های نمایش چند منظوره شهر تهران است که برای نمایش‌های تئاتر، کنسرت‌های موسیقی، برنامه‌های فرهنگی – هنری – مذهبی، همایش‌های اداری، کارگاه‌های آموزشی و نمایش فیلم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایوان شمس را می‌توان یک آمفی تئاتر مناسب برای اجرای نمایش‌های تئاتری دانست که دارای سه سالن آفتاب، اشراق و آسمان است که مجموعاً 475 تماشاگر را در خود جای می‌دهد. این مجموعه که در سال 1389 زیر نظر سازمان اجتماعی شهرداری تهران تأسیس شده در تقاطع اتوبان کردستان و جلال آل احمد واقع شده است.

7- مجموعه تئاتر فرهنگسرای نیاوران

این مجموعه که از نظر طراحی معماری معاصر ایران دارای اهمیت ویژه‌ای است و از قدمت زیادی نیز برخوردار است (تأسیس 1356) دارای دو سالن آمفی تئاتر است.

سالن اصلی تئاتر این مجموعه با نام خلیج فارس دارای ظرفیتی برابر 262 صندلی آمفی تئاتر است که علاوه بر تئاتر، جهت نمایش فیلم، کنسرت موسیقی، برگزاری سمینار و همایش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سالن گوشه یکی دیگر از سالن‌های این مجموعه است که با ظرفیت 109 تماشاگر برای برگزاری نمایش‌های تئاتر و کلاس‌های آموزشی و همایش‌ها استفاده می‌شود.

8- تئاتر شهر

این مجموعه که معروف‌ترین آمفی تئاتر ایران نیز می‌باشد در دوران محمد رضا پهلوی ساخته شده است و نمایش‌های معروف و تاریخی زیادی را در خود دیده است. تئاتر شهر به عنوان مدرن‌ترین سالن تئاتر تهران جزء میراث فرهنگی کشور ثبت شده است و با توجه به محیط و معماری که دارد، مورد توجه بسیاری از علاقه مندان تئاتر قرار گرفته است.

تئاتر شهر را می‌توان یک آمفی تئاتر برتر در ایران دانست که وقایع تاریخی و سیاسی بسیاری را تجربه کرده است. این مجموعه دارای 9 سالن بزرگ و کوچک برای اجرای نمایش‌های تئاتر می‌باشد.

9- تالار وحدت

این تالار که تا پیش از انقلاب 57 تالار رودکی نام داشت، در سال 1346 و در دوران پهلوی تأسیس شد. در ابتدای فعالیت این تالار زیر نظر فرح پهلوی، برنامه‌های مختلفی اعم از نمایش‌های باله، اپرا، کنسرت‌های موسیقی ایرانی و اروپایی و… اجرا می‌شد و پس از انقلاب 57 این مجموعه بیشتر در زمینه اجرای کنسرت‌های موسیقی و نمایش‌های تئاتر فعالیت می‌کرد.

در واقع این مجموعه دارای دو سالن است که سالن بزرگ‌تر را تالار وحدت و سالن کوچک‌تر را تالار رودکی نامگذاری کرده‌اند. در حال حاضر تالار وحدت یکی از مجهزترین و بزرگترین تالارهای اپرا، موسیقی و تئاتر ایران است که توسط اوژن آفتاندلیانس مطابق نمونه اپرا هال وین ساخته شده است.

مجموعه تالار وحدت در حال حاضر دارای سالن‌ها و نگارخانه‌های متعددی است که میزبان برنامه‌های مختلف از سراسر جهان می‌باشد و می‌توان آن را جزو 10 آمفی تئاتر برتر ایران معرفی کرد.

10- تالار مولوی

این مجموعه یکی از تالارهای نمایشی تهران است و از بدو تأسیس شاهد برگزاری نمایش‌های معروف ایرانی و جهانی بوده است. تالار مولوی در زمره معتبرترین تالارهای تئاتر دانشگاهی ایران قرار گرفته است.

تالار مولوی که از دو سالن اصلی با گنجایش 170 نفر و سالن کوچک با گنجایش 60 نفر را دارا می‌باشد، یکی از سالن‌های آمفی تئاتری برتر ایران است. سالن اصلی تالار مولوی قابلیت جابه‌جایی جایگاه تماشاگران را دارد و یکی از بهترین سالن‌های بلک باکس ایران می‌باشد.

نتیجه گیری درباره 10 آمفی تئاتر برتر ایران

مواردی که در این مقاله معرفی شدند، اکثراً از سالن‌های معروف اجرای تئاتر هستند اما تعداد دیگری نیز وجود دارند که مورد بی مهری، بی توجهی و در نهایت تخریب قرار گرفته‌اند. از دیگر مجموعه‌ها می‌توان به مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی، تالار هنر، تکیه دولت که امروزه هیچ اثری از آن باقی نمانده است، تماشاخانه استاد مشایخی، تالار فردوسی، تئاتر نصر، تئاتر پارس و… اشاره داشت.

امروزه سالن‌ها و فضاهای آمفی تئاتری زیادی در شهرهای مختلف ساخته می‌شوند که کاربری اکثر آنها به جای اجرای نمایش تئاتر به موارد دیگری واگذار شده است.

منبع: سریر آسیا