تأثیر نورپردازی درآمفی تئاتر

همواره در سالن‌های آمفی تئاتر، نورپردازی در کنار انتخاب صندلی آمفی تئاتر به عنوان یکی از عوامل مهم به شمار می‌آید. اغلب در چنین فضاهایی نیاز است که نورپردازی متناسب با حال و هوای فضای اجرای برنامه تغییر پیدا کند. تأثیر نورپردازی در آمفی تئاتر به قدری زیاد است که لازم است هنگام اجرای نمایش تئاتر یا هر برنامه دیگری، در صورت نیاز فضای سالن با نور گاهی شاد شود، گاهی غمگین، گاهی آرامش بخش باشد و گاهی دلهره آور!

نورپردازی در سالن‌های آمفی تئاتر می‌تواند تأثیر صوت و نمایش روی صحنه را نیز چندین برابر کند. به همین خاطر، استفاده از سیستم‌های نورپردازی در آمفی تئاتر به منظور مدیریت صحیح و بهینه روشنایی و نور، نیاز به روش خاصی جهت کنترل کردن اجزای روشنایی در فضای صحنه می‌باشد. (علت پایه گذاری استاندارد DMX512 در سال 1998)

با استفاده از استاندارد DMX512 ارتباط بین اجزای نورپردازی و کنترلرها و روشنایی‌ها برقرار می‌شود و ارتباطات مورد نیاز را جهت ارسال اطلاعات ایجاد می‌کند. به همین خاطر، کارگردانان و مدیران نور و صحنه می‌توانند به سادگی نورپردازی صحنه آمفی تئاتر را به صورت ویژه و با کیفیت عالی کنترل کنند.

نورپردازی مناسب بر روی صحنه احساس خوبی به حضار می‌دهد چرا که آن‌ها می‌توانند به صورت واضح و دقیق افراد حاضر روی صحنه و اجرای نمایش یا برنامه را به دقت رصد کنند. هدف اصلی و اولیه نورپردازی، ایجاد محیطی با نور یکسان و متعادل و همچنین به حداقل رساندن فضاهایی است که در سایه قرار می‌گیرند.

براساس تحقیق صورت گرفته در دانشگاه تورنتو، این نتیجه دریافت شد که انسان تحت تأثیر نور بسیار شدید، تمایل به ابراز احساسات خود به صورت اغراق آمیز دارد؛ پس تنظیم و توزیع یکنواخت نور در سالن آمفی تئاتر می‌تواند باعث تعامل و ارتباط عالی در یک سالن باشد.

هدف از نورپردازی در آمفی تئاتر

مسلماً نورپردازی در سالن آمفی تئاتر با هدف‌های خاصی صورت می‌گیرد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• روشن سازی صحنه برای فراهم کردن امکان ثبت تصاویر توسط دوربین
• ایجاد عمق و بعد در تصاویر (موارد مورد استفاده در موزه‌ها، گالری‌ها و…)
• ایجاد حس و حال خاص منطبق با اهداف برنامه

در حین مراحل نورپردازی، به دلیل عوامل مختلفی مانند تفاوت در شدت منابع نوری آنها، جهت و فاصله آنها تا سوژه‌ها در صحنه، بخش‌هایی از صحنه که دارای مقادیر مختلفی از روشنایی شده، سبب ایجاد کنتراست میان روشنایی‌ها و تیزگی‌ها می‌شود.

از طرف دیگر، آگاهی از میزان و درجه‌های اختلاف بین روشنی‌ها و تاریکی‌ها در نورپردازی و تجهیزات نورپردازی سالن آمفی تئاتر می‌تواند باعث شناخت مفاهیمی مانند نسبت کنتراست یا Contrast Ratio، Low Key و High Key شود که نورپردازان، عکاسان، تصویر برداران و فیلم برداران همگی با آن سر و کار دارند.

انواع نورپردازی در آمفی تئاتر

به طور کلی دو نوع نورپردازی در سالن‌های آمفی تئاتری وجود دارد:

• نورپردازی کلی سالن
• نورپردازی تخصصی سن سالن

نورپردازی کلی سالن

در اکثر سالن‌ها باید روشن نگه داشتن صندلی‌ها آمفی تئاتر به شکل مناسب صورت بگیرد تا هنگام ورود، نشستن و خروج دید خوبی از اطراف و محل نشستن خود به حضار بدهد. برای این منظور اغلب از لامپ‌های LED و SMD استفاده می‌شود.

همه این لامپ‌ها باید به سیستم کنترل مرکزی متصل باشند تا در هنگام نیاز بتوان به سادگی از اتاق فرمان، نور سالن را کم و زیاد کرد. علاوه‌بر این، در سالن‌های آمفی تئاتر در زمان اجرای برنامه معمولاً نیاز است که برای برجسته کردن اتفاقات روی صحنه، از میزان روشنایی داخل سالن کاسته شود.

به همین خاطر، نورپردازی در سالن باید به شکلی انجام شود که بعد از خاموش کردن چراغ‌ها، همچنان اطراف سن و روی پله‌های آن، روشن باشد تا افراد مسیر رفت و آمد را گم نکنند.

برای روشنایی دیوارها نیز می‌توان از چراغ‌های دیواری استفاده کرد که این چراغ‌ها می‌توانند در زمانی که سالن کمی تاریک است، پرتوهای زیبای نور را روی دیوار ایجاد کنند.

نورپردازی تخصصی روی سن

نورپردازی صحنه کاری تخصصی و نیازمند دقت فراوان است. نورپردازی مناسب از این مکان این امکان را می‌دهد که فضاسازی مناسبی را هنگام اجرا ایجاد کرد. منظور از این کار، این است که با نورپردازی دقیق مشخص شود که تمرکز کارگردان و بازیگران روی صحنه در کدام قسمت است؟!

این نورپردازی تخصصی می‌تواند با استفاده مناسب از رنگ‌ها، زاویه‌ها، شدت و جلوه نور، فضایی مناسب را برای اجرای برنامه‌ها در سالن آمفی تئاتر فراهم آورد.

اصول نورپردازی در آمفی تئاتر

همانطور که گفتیم، نورپردازی سالن آمفی تئاتر از مهمترین مسائلی است که باید به طور کلی در همان ابتدای طراحی معماری سالن مورد بررسی قرار گیرد. نورپردازی مناسب می‌تواند تأثیر بسیار فوق العاده ای در رسیدن به اهداف مورد نظر و درک افراد از اندازه و بزرگی فضا داشته باشد.

انتخاب نور مناسب و جانمایی مناسب آن که از طریق محاسبات دقیق و کاملاً حرفه‌ای صورت می‌گیرد، طراحی داخلی فضای سالن و محل اجرای برنامه را کاملاً تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و در مقابل رضایت مخاطبان را در برخواهد داشت.

• ظاهر نورافکن‌ها و چراغ‌ها و نحوه چیدمان آنها نباید زیبایی و هارمونی دکوراسیون سالن را دچار تغییر کند.
• نورپردازی باید به گونه‌ای انجام گردد که بر روی تمام دیوارها و سطوح پخش شده و موجب دیده شدن تمام سالن حتی در نقاط کور سالن آمفی تئاتر شود.
• پنجره‌های سالن باید توسط پرده‌های ضخیم و نورگیر پوشانده شوند تا کنترل نورهای مزاحم که ممکن است از پنجره‌های سالن داخل شوند، به بهترین شکل صورت گیرد.
• از لامپ‌های CRI (Color Rendering Index) بالا برای دریافت بهترین تصویر استفاده شود (80 به بالا)
• با استفاده از سطوح پخش کننده و منعکس کننده‌های قوی نورهای مستقیم و تشعشعات بازتابیده شده تا حد امکان محدود شوند تا نمایش اسلایدها و بوردهای دیواری به بهترین شکل صورت گیرد.
• اگر از سالن آمفی تئاتر به عنوان کنفرانس استفاده می‌شود، در بالای میز روی صحنه از نورهای محیطی استفاده شود تا سایه‌هایی که بر روی میز می افتد، از بین بروند.
• نورپردازی در آمفی تئاتر باید به گونه‌ای باشد که محیطی بدون کوچکترین لرزش نور و سوسو زدن ایجاد کند.
• نورپردازی محیط باید هماهنگ با رنگ‌های بکار رفته در فضای سالن، اندازه اتاق، مبلمان موجود و همچنین وجود یا عدم وجود نورهای طبیعی صورت گیرد.
• پرتوهای نور نباید به شکل مستقیم به سمت چشم حضار تابیده شوند.
• وجود یک اتاق فرمان یا اتاق کنترل نور مجهز می‌تواند در اجرای بهتر برنامه‌ها در سالن آمفی تئاتر کمک کند؛ به گونه‌ای که هم صحنه را تحت کنترل خود داشته باشد و هم محل نشستن مخاطبین.

نتیجه گیری

دانش و هنر به کارگیری روشنایی طبیعی یا مصنوعی (ساخت دست بشر) برای نمایان سازی جایی، چیزی یا فردی را نورپردازی می گویند. هنگامی که نورپردازی در سالن آمفی تئاتر به بهترین شکل انجام گیرد، می‌توان شاهد یک صحنه باشکوه و اجراهای متفاوت و گیرا بود.

تجهیزات نورپردازی سالن آمفی تئاتر باید همواره در جهت تأمین نور کافی برای سالن باشد تا بتوان از آن بازدهی خوبی را انتظار داشت. نورپردازی و روشنایی سالن آمفی تئاتر یکی از روش‌های اثرگذار در جهت بهره وری و عملکرد خوب جلسات است که بایستی بسیار مورد توجه قرار گیرد.

نورپردازی مناسب می‌تواند در کارایی و خلاقیت بازیگران یا اجرا کنندگان برنامه در سالن آمفی تئاتر بسیار مفید باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که روشنایی مناسب می‌تواند از خستگی و خواب آلودگی حضار داخل سالن بکاهد.

منبع: سریر آسیا